วันพุธที่ 5 ตุลาคม พ.ศ. 2559

ความหมายของคำราชาศัพท์




มารู้จักคำราชาศัพท์กันเถอะ....?





                คำราชาศัพท์ คือ คำสุภาพที่ใช้ให้ 
เหมาะสมกับฐานะของบุคคลต่างๆ คำราชาศัพท์เป็นการกำหนดคำและภาษาที่สะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมอันดีงามของไทย แม้คำราชาศัพท์จะมีโอกาสใช้ในชีวิตน้อย แต่เป็นสิ่งที่แสดงถึงความละเอียดอ่อนของภาษาไทยที่มีคำหลายรูปหลายเสียงในความหมายเดียวกัน 


คำราชาศัพท์ใช้กับบุคคลใดบ้าง ?

๑. พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ
๒. พระบรมวงศานุวงศ์
๓. พระภิกษุสงฆ์ สามเณร
๔. ขุนนาง ข้าราชการ
๕. สุภาพชน






วันศุกร์ที่ 30 กันยายน พ.ศ. 2559

วันพฤหัสบดีที่ 29 กันยายน พ.ศ. 2559

หมวดหมู่



มารู้จักหมวดหมู่คำราชาศัพท์กันเถอะ...?


                                                               

                           หมวดเครื่องใช้ 


 
          
คำศัพท์ - คำราชาศัพท์
คำศัพท์ - คำราชาศัพท์
เสื้อ - ฉลองพระองค์
ผ้าเช็ดหน้า - ซับพระพักตร์
รองเท้า - ฉลองพระบาท
กระจกส่อง - พระฉาย
ของเสวย - เครื่อง
ข้าว - พระกระยาเสวย            
( พระมหากษัตริย์ )
ที่นอน – พระยี่ภู่
น้ำกิน - พระสุธารส
ม่าน, มุ้ง - พระวิสูตร พระสูตร
ตุ้มหู - พระกุณฑลพาน
ถาดน้ำชา - ถาดพระสุธารส
ช้อน - ฉลองพระหัตถ์
คนโทน้ำ - พระสุวรรณภิงคาร
ช้อนส้อม - ฉลองพระหัตถ์ส้อม
ผ้าอาบน้ำ - พระภูษาชุบสรง
ปิ่น - พระจุฑามณี
ปืน - พระแสงปืน
ไม้เท้า - ธารพระกร
เข็มขัด - รัดพระองค์
หมาก - พานพระศรี
ประตู - พระทวาร
น้ำชา - พระสุธารสชา
เตียงนอน - พระแท่นบรรทม
เหล้า - น้ำจัณฑ์
ผ้าเช็ดตัว - ซับพระองค์
กางเกง - พระสนับเพลา พระที่ (ราชวงศ์)
               
 

                                                                 
                                       หมวดร่างกาย

  
คำศัพท์ - คำราชาศัพท์
คำศัพท์ - คำราชาศัพท์
ฟัน - พระทนต์
ลิ้นไก่ - มูลพระชิวหา
ไหปลาร้า - พระรากขวัญ
ไรฟัน - ไรพระทนต์
หน้าผาก - พระนลาฎ
ตะโพก - พระโสณี
ท้อง - พระอุทร
แข้ง - พระชงฆ์
หลัง - พระขนอง
นิ้วก้อย - พระกนิษฐา
นิ้วมือ - พระองคุลี
คอ - พระศอ
บ่า - พระอังสะ
เนื้อ - พระมังสา
จุก - พระโมฬี
เหงื่อ - พระเสโท
นม - พระถัน, พระเต้า
ปัสสาวะ - พระบังคนเบา
นิ้วชี้ - พระดรรชนี
สะดือ - พระนาภี
อก – พระอุระ, พระทรวง
อุจจาระ - พระบังคนหนัก
จมูก - พระนาสิก
ขน - พระโลมา
ผม - พระเกศา
เถ้ากระดูก - พระอังคาร
หู - พระกรรณ
น้ำลาย - พระเขฬะ
เอว - บั้นพระองค์, พระกฤษฎี
ข้อมือ - ข้อพระหัตถ์
ลิ้น - พระชิวหา
คิ้ว - พระขนง
ผิวหนัง - พระฉวี
น้ำตา - น้ำพระเนตร
ข้อเท้า - ข้อพระบาท
ต้นขา - พระอัสสุชล
ปอด - พระปับผาสะ
หัวเข่า - พระชานุ
ปาก - พระโอษฐ์
ต้นแขน - พระพาหุ
คาง - พระหนุ
ขนระหว่างคิ้ว - พระอุณาโลม
รักแร้ - พระกัจฉะ
เงา - พระฉายา
ดวงหน้า - พระพักตร์
จอนหู - พระกรรเจียก
ผิวหน้า - พระราศี


                  
                       หมวดเครือญาติ ราชตระกูล       
                                         
                                                       
  

คำศัพท์ - คำราชาศัพท์
คำศัพท์ - คำราชาศัพท์
พ่อ - พระชนก พระบิดา
พี่ชาย - พระเชษฐา
แม่ - พระชนนี,พระมารดา
พี่สาว - พระเชษฐภคินี
ปู่, ตา - พระอัยกา, พระอัยกี
น้องชาย - พระอนุชา
ย่า, ยาย - พระอัยยิกา
ลูกสะใภ้ - พระสุณิสา
ลุง - พระปิตุลา
พ่อสามี, พ่อตา - พระสัสสุระ
ป้า - พระปิตุจฉา
พี่เขย, น้องเขย - พระเทวัน
สามี - พระสวามี
ลูกเขย - พระชามาดา

             
      
                                      





    หมวดคำกริยา 






คำศัพท์ - คำราชาศัพท์
คำศัพท์ - คำราชาศัพท์
ถาม - พระราชปุจฉา
อาบน้ำ - สรงน้ำ
ทักทายปราศรัย - พระราชปฏิสันถาร
นอน - บรรทม
ไปเที่ยว - เสด็จประพาส
นั่ง - ประทับ
ดู - ทอดพระเนตร
ไป - เสด็จ
ให้ - พระราชทาน
หัวเราะ - ทรงพระสรวล
อยากได้ - ต้องพระราชประสงค์
รับประทาน - เสวย
ทาเครื่องหอม - ทรงพระสำอาง
ชอบ - โปรด
แต่งตัว - ทรงเครื่อง
ป่วย - ประชวร
เขียนจดหมาย - พระราชหัตถเลขา
ตัดสิน - พระบรมราชวินิจฉัย
ไหว้ - ถวายบังคม
มีครรภ์ - ทรงพระครรภ์

                   
                            




            

   


 หมวดคำสรรพนาม



คำที่ใช้แทน
คำราชาศัพท์
ใช้กับ
แทนชื่อผู้พูดด้วย (บุรุษที่ 1)
ข้าพระพุทธเจ้า,
กระผม, ดิฉัน
พระมหากษัตริย์
ผู้ใหญ่, พระสงฆ์
แทนชื่อที่พูดด้วย (บุรุษที่ 2)
ใต้ฝ่าละอองธุรีพระบาท,
ใต้ฝ่าละอองพระบาท
พระมหากษัตริย์
พระบรมราชินี
พระบรมราชนนี
พระบรมโอรสาธิราช
พระบรมราชกุมารี
แทนชื่อที่พูดด้วย
ฝ่าพระบาท
เจ้านายชั้นสูง
แทนชื่อที่พูดด้วย
พระคุณเจ้า
พระสงฆ์ผู้ทรงสมณศักดิ์
แทนชื่อที่พูดด้วย
พระคุณท่าน
พระภิกษุสงฆ์ทั่วไป
แทนชื่อที่พูดด้วย
พระเดชพระคุณ
เจ้านาย, หรือพระภิกษุที่นับถือ
แทนผู้ที่พูดถึง (บุรุษที่ 3)
พระองค์
พระราชา, พระพุทธเจ้า, เทพผู้เป็นใหญ่
แทนผู้ที่พูดถึง
ท่าน
เจ้านาย, ขุนนางผู้ใหญ่, พระภิกษุ, ผู้ใหญ่ที่นับถือ
       

             

                                                 หมวดพระสงฆ์           

                                        


คำศัพท์ คำราชาศัพท์
คำศัพท์ คำราชาศัพท์
อาบน้ำ - สรงน้ำ
ลักษณะนามสำหรับพระภิกษุรูป
คำสอน(พระสังฆราช) - พระโอวาท
อาหาร จังหัน
นอน - จำวัด
คำสั่ง(พระสังฆราช) พระบัญชา
ธรรมาสน์(พระสังฆราช) - พระแท่น
รับประทาน ฉัน
เชิญ - นิมนต์
จดหมาย(พระสังฆราช) พระสมณสาสน์
ที่นั่ง อาสนะ
ป่วย อาพาธ
เงิน ปัจจัย
จดหมาย ลิขิต
เรือนที่พักในวัด กุฏิ
โกนผม - ปลงผม
ถวาย ประเคน
ห้องอาบน้ำ ห้องสรงน้ำ
ห้องสุขา - ถาน,เวจกุฎี
เวลาฉันอาหารกลางวัน - เพล
ตาย มรณภาพ
อาหารภัตตาหาร
คำแจ้งถวายจตุปัจจัยใบปวารณา
อาหารถวายพระด้วยสลาก สลากภัต
เลี้ยงพระ อังคาด
เครื่องนุ่งห่ม ไตรจีวร
สถานที่พระภิกษุใช้อาศัย เสนาสนะ
คนรู้จัก - อุบาสก, อุบาสิกา
ยารักษาโรค - คิลานเภสัช
ลักษณะนามสำหรับพระพุทธรูป - องค์